Λύση μέσω της ενοποίησης των φορέων ασφάλισης
Του ΤΑΣΟΥ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ*
Η κοινωνική μας ασφάλιση, αφού διαχρονικά αξιοποιήθηκε για άντληση
κεφαλαίων, έχει εγκαταλειφθεί τις τελευταίες δεκαετίες στην τύχη της. Αποτελεί
κριτήριο υπευθυνότητας, για τις πολιτικές δυνάμεις και τους κοινωνικούς φορείς,
ο βαθμός ανταπόκρισης στις νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για τη
διάσωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων όλων των πολιτών.
Προς το παρόν, σύσσωμη η αντιπολίτευση είναι απρόθυμη να συζητήσει και να υποβάλει -έστω τις δικές της προτάσεις για τη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Και γνωρίζουν πολύ καλά, ιδίως τα κόμματα που είχαν την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας, πως ούτε κοινωνική ασφάλιση έχουμε ούτε είναι συγκροτημένη ως σύστημα με τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής αλληλεγγύης, της αναδιανομής, της καθολικότητας και της δικαιοσύνης στην απονομή παροχών και την επιβολή εισφορών, που θα έπρεπε να διαθέτει.
Και τούτο διότι οι άμεσες απώλειες από την κακή διαχείριση των αποθεματικών μέχρι σήμερα ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, οι δεσμευμένες στην Τράπεζα της Ελλάδος καταθέσεις των ασφαλιστικών ταμείων εκμηδενίστηκαν κατά τη μακρά περίοδο που ο πληθωρισμός διαμορφωνόταν σε ποσοστά μέχρι και 25%. Εν τω μεταξύ, τρεις «θεαματικές» νομοθετικές πρωτοβουλίες τα τελευταία 7 χρόνια επινοήθηκαν μόνο και μόνο για κατευνασμό των δικαιολογημένων αντιδράσεων εναντίον μέτρων που δεν έλυναν, αλλά περιέπλεκαν και συγκάλυπταν τα προβλήματα.
Συγκεκριμένα: • Ποτέ δεν αποδόθηκε ποσοστό 10% των εσόδων από αποκρατικοποιήσεις που προβλέπονταν στον Ν. 3655/2008 (νόμος Πετραλιά).
• Κανένα περιουσιακό στοιχείο του Δημοσίου δεν μεταβιβάστηκε στα ασφαλιστικά ταμεία, όπως προέβλεπε ο νόμος 4046/2012, ως προφανή υπόσχεση για την απενοχοποίηση εκείνων που εμπνεύστηκαν το «κούρεμα» των αποθεματικών ταμείων με το PSI.
• Δεν υπήρχε βάσιμη προσδοκία για την περιέλευση εσόδων έως και 70% από την έρευνα και εκμετάλλευση προγραμμάτων των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, που προέβλεψε ο νόμος 4162/2013, για να αντισταθμίσουν με αυτήν την προσδοκία τις αντιδράσεις στη μείωση συντάξεων που επέβαλλαν συνεχώς εις βάρος των συνταξιούχων.
Η κρίσιμη κατάσταση που διέρχεται η κοινωνική ασφάλιση δεν επιδέχεται καθυστέρηση και πειραματισμούς. Και να γιατί: Η μείωση των εισφορών προς το ΙΚΑ ξεπέρασε το 30% σε σχέση με τις εισπραττόμενες το 2010, καθώς οι μισθοί υπέστησαν μείωση 21,8% κατά μέσο όρο μέχρι το 2014, ενώ η μερική απασχόληση βρίσκεται στο 28% και η ανεργία ξεπερνάει το 25%.
Επιπροσθέτως, οι οφειλές εισφορών στον δεύτερο μεγαλύτερο φορέα κοινωνικής ασφάλισης, τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), προσεγγίζουν τα 12 δισ. και χιλιάδες μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων αδυνατούν να καταβάλουν τις εισφορές τους στο Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (ΕΤΑΑ), ακόμη και κατά το διάστημα που μπορούσαν να επιλέξουν κατώτερες κατηγορίες. Το πρόβλημα, επομένως, που πρέπει να λύνουμε στο τέλος κάθε μήνα είναι να καταβάλλουμε σε 2.663.345 δικαιούχους κύριας σύνταξης παροχές ύψους 2.378.208.325 ευρώ και σε 1.641.974 δικαιούχους επικουρικής σύνταξης του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) παροχές ύψους 277.187.427,77 ευρώ. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να λυθεί μόνο με την ενοποίηση των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, από την οποία μπορούμε να εξοικονομήσουμε δαπάνες μέχρι και 500 εκατ. ευρώ ετησίως, αλλά και με τη δημιουργία και την ενίσχυση αποθεματικών κεφαλαίων από τον προσπορισμό επιπλέον εσόδων με την καλύτερη οργάνωση και διαχείριση των εισπραττόμενων εισφορών και την αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας που ξεπερνάει το 1,5 δισ. ευρώ. Ανήκει στη δική μας ευθύνη η ορθολογική και αποδοτικότερη αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας, αλλά και η πάταξη της εισφοροδιαφυγής και της «μαύρης» εργασίας, που κυμαίνεται μεταξύ 20% και 25%.
Ο σχεδιασμός των παρεμβάσεων σε όλους τους τομείς θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα και θα οδηγήσει σε ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές λύσεις, με τη στήριξη όλων των κοινωνικών δυνάμεων.
Από αυτήν την άποψη και η συμμετοχή της αντιπολίτευσης σε έναν ουσιαστικό διάλογο, με την υποβολή προτάσεων που δεν θα θυμίζουν τις δικές τους ατελέσφορες πολιτικές και ψευδείς υποσχέσεις, όπως αυτές που προανέφερα, θα συμβάλει στη δημιουργία καλύτερων προϋποθέσεων για την επίτευξη αυτού του υψίστης σημασίας εθνικού σκοπού.
* 0 κ.Τ. Πετρόπουλος είναι υφυπουργός Ερνασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Προς το παρόν, σύσσωμη η αντιπολίτευση είναι απρόθυμη να συζητήσει και να υποβάλει -έστω τις δικές της προτάσεις για τη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Και γνωρίζουν πολύ καλά, ιδίως τα κόμματα που είχαν την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας, πως ούτε κοινωνική ασφάλιση έχουμε ούτε είναι συγκροτημένη ως σύστημα με τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής αλληλεγγύης, της αναδιανομής, της καθολικότητας και της δικαιοσύνης στην απονομή παροχών και την επιβολή εισφορών, που θα έπρεπε να διαθέτει.
Και τούτο διότι οι άμεσες απώλειες από την κακή διαχείριση των αποθεματικών μέχρι σήμερα ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, οι δεσμευμένες στην Τράπεζα της Ελλάδος καταθέσεις των ασφαλιστικών ταμείων εκμηδενίστηκαν κατά τη μακρά περίοδο που ο πληθωρισμός διαμορφωνόταν σε ποσοστά μέχρι και 25%. Εν τω μεταξύ, τρεις «θεαματικές» νομοθετικές πρωτοβουλίες τα τελευταία 7 χρόνια επινοήθηκαν μόνο και μόνο για κατευνασμό των δικαιολογημένων αντιδράσεων εναντίον μέτρων που δεν έλυναν, αλλά περιέπλεκαν και συγκάλυπταν τα προβλήματα.
Συγκεκριμένα: • Ποτέ δεν αποδόθηκε ποσοστό 10% των εσόδων από αποκρατικοποιήσεις που προβλέπονταν στον Ν. 3655/2008 (νόμος Πετραλιά).
• Κανένα περιουσιακό στοιχείο του Δημοσίου δεν μεταβιβάστηκε στα ασφαλιστικά ταμεία, όπως προέβλεπε ο νόμος 4046/2012, ως προφανή υπόσχεση για την απενοχοποίηση εκείνων που εμπνεύστηκαν το «κούρεμα» των αποθεματικών ταμείων με το PSI.
• Δεν υπήρχε βάσιμη προσδοκία για την περιέλευση εσόδων έως και 70% από την έρευνα και εκμετάλλευση προγραμμάτων των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, που προέβλεψε ο νόμος 4162/2013, για να αντισταθμίσουν με αυτήν την προσδοκία τις αντιδράσεις στη μείωση συντάξεων που επέβαλλαν συνεχώς εις βάρος των συνταξιούχων.
Η κρίσιμη κατάσταση που διέρχεται η κοινωνική ασφάλιση δεν επιδέχεται καθυστέρηση και πειραματισμούς. Και να γιατί: Η μείωση των εισφορών προς το ΙΚΑ ξεπέρασε το 30% σε σχέση με τις εισπραττόμενες το 2010, καθώς οι μισθοί υπέστησαν μείωση 21,8% κατά μέσο όρο μέχρι το 2014, ενώ η μερική απασχόληση βρίσκεται στο 28% και η ανεργία ξεπερνάει το 25%.
Επιπροσθέτως, οι οφειλές εισφορών στον δεύτερο μεγαλύτερο φορέα κοινωνικής ασφάλισης, τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), προσεγγίζουν τα 12 δισ. και χιλιάδες μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων αδυνατούν να καταβάλουν τις εισφορές τους στο Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (ΕΤΑΑ), ακόμη και κατά το διάστημα που μπορούσαν να επιλέξουν κατώτερες κατηγορίες. Το πρόβλημα, επομένως, που πρέπει να λύνουμε στο τέλος κάθε μήνα είναι να καταβάλλουμε σε 2.663.345 δικαιούχους κύριας σύνταξης παροχές ύψους 2.378.208.325 ευρώ και σε 1.641.974 δικαιούχους επικουρικής σύνταξης του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) παροχές ύψους 277.187.427,77 ευρώ. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να λυθεί μόνο με την ενοποίηση των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, από την οποία μπορούμε να εξοικονομήσουμε δαπάνες μέχρι και 500 εκατ. ευρώ ετησίως, αλλά και με τη δημιουργία και την ενίσχυση αποθεματικών κεφαλαίων από τον προσπορισμό επιπλέον εσόδων με την καλύτερη οργάνωση και διαχείριση των εισπραττόμενων εισφορών και την αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας που ξεπερνάει το 1,5 δισ. ευρώ. Ανήκει στη δική μας ευθύνη η ορθολογική και αποδοτικότερη αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας, αλλά και η πάταξη της εισφοροδιαφυγής και της «μαύρης» εργασίας, που κυμαίνεται μεταξύ 20% και 25%.
Ο σχεδιασμός των παρεμβάσεων σε όλους τους τομείς θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα και θα οδηγήσει σε ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές λύσεις, με τη στήριξη όλων των κοινωνικών δυνάμεων.
Από αυτήν την άποψη και η συμμετοχή της αντιπολίτευσης σε έναν ουσιαστικό διάλογο, με την υποβολή προτάσεων που δεν θα θυμίζουν τις δικές τους ατελέσφορες πολιτικές και ψευδείς υποσχέσεις, όπως αυτές που προανέφερα, θα συμβάλει στη δημιουργία καλύτερων προϋποθέσεων για την επίτευξη αυτού του υψίστης σημασίας εθνικού σκοπού.
* 0 κ.Τ. Πετρόπουλος είναι υφυπουργός Ερνασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
(Aναδημοσίευση απο την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)
